نقد و بررسی فیلم دارودسته‌های نیویورکی (Gangs of New York) 2002

امتیاز: 3 از 4

دار و دسته‌های نیویورکی محصول ۲۰۰۲ ساخته بلند پروازانه اسکورسیزی شایسته تحسین و تقدیر به خاطر ارادتش به سینمای تاریخی حماسی از نوع کلاسیک، قطعاً خواهد بود اما آنگونه که باید به قله کمال نمی‌تواند برسد.

منظور از سینمای حماسی کلاسیک، فیلم‌های با بودجه های بزرگی هستند که در روزگاری که جلوه‌های ویژه کامپیوتری حضور نداشتند در استودیوهای بزرگ ساخته و پرچمدار فتح گیشه‌های سینما محسوب می‌شدند مثل اسپارتاکوس با آن دکورهای عظیم و خیل گسترده سیاهی لشکر، برای بازآفرینی یک دوره تاریخی خاص. این گونه فیلم‌ها با وجود تمام پیشرفت‌های تکنولوژیکی که امروزه یافت می‌شود اما با خود یک اصالت و گیرایی به همراه دارند که ناشی از حضور عوامل در مکان واقعی و بازسازی شده از فضای داستان هستند و دار دسته‌های نیویورکی از این منظر بسیار بسیار درخشان ظاهر می‌شود. اما مشکلی که در این میان وجود دارد (شاید کلمه مشکل کمی زیاده‌روی باشد) این است که فیلم آن انسجامی را که در روایت در سینمای کلاسیک سراغ داریم با خود نمی‌تواند همراه داشته باشد. دقیق‌تر بخواهیم به این موضوع بپردازیم باید بگویم که اسکورسیزی در فیلم خود مطابق چند فیلم دیگرش (به خصوص آنهایی که در دوره‌های تاریخی خاص روایت می‌شود) چنان درگیر جزئیات و پرداخت به تمامی جوانب موجود می‌شود که در انتها از رسیدن به یک پیام واحد از فیلم خود ناکام می‌ماند.

دار و دسته‌های نیویورکی با تمام شکوه عظمت خود همواره میان این دوگانه که داستان در مورد تسویه حساب‌های گروه‌های خلافکاری فایو پوینت است یا بازنمایی از ریشه‌ها و علل شورش سربازگیری نیویورک، باقی می‌ماند و مشکل اصلی این نیست که چرا رویکرد نگرش توامان به این دو مقوله وجود دارد بلکه اینجا است که از همان ابتدا به طور مشخص این خط مشی را اعلام نمی‌کند.

فیلم بخش‌های گسترده‌ای از زمان خود را به ارتباط بین آمستردام و بیل قصاب اختصاص می‌دهد و همه چیز چیده شده تا با یک داستان حماسی از انتقام روبرو شویم اما در پرده پایانی فیلم، پس از اینکه هویت آمستردام برای بیل افشا می‌شود و او را از گروه خود بیرون می‌کند روند فیلم ناگهان سرعت زیادی به خود می‌گیرد و علاوه بر آن مسئله انتقام هم به حاشیه می‌رود.

اما همه این اوصاف از ارزش‌های دیگر فیلم نمی‌کاهد جزئیات و دقت مثال زدنی فیلم در به تصویر کشیدن نیویورک خیره کننده است و این جزئیات فقط محدود به شهر نیست بلکه ما با انسان‌های درون این شهر هم آشنا می‌شویم و به نحوی در خلال همین درگیری بین گروه‌ها و اقوام مختلف حاضر در شهر ما شاهد تمرین دموکراسی مردم آمریکا هستیم مردمی که در آن برهه تاریخی خاص علی رغم اینکه چندین دهه یک کشور مستقل شده هنوز به معنا و مفهوم جامعی از این تصور که یک ملت واحد هستند نرسیده بودند و از این منظر دار و دسته‌های نیویورکی به مانند یک مطالعه تاریخی برای علاقه‌مندان جهت آشنایی با جهان بینی مردمان آن روزگار می‌تواند عمل کند.

اسکورسیزی در فیلم خود بیان می‌کند که این ابرشهر یعنی نیویورک توسط نخبگان و کارآفرینان و شهروندان اتو کشیده ساخته نشده بلکه روی هر سنگ فرش رد خون مردمانی را می‌توان یافت که برای اندکی زندگی، در تلاشی به سان تنازع بقا بودند و منهتن و وال استریت و امثال آن روی سنگ قبرهای امثال کشیش والن و بیل قصاب است که قرار گرفته.

از لحاظ شخصیت پردازی و تنوع کاراکترها می‌توان دار و دسته‌های نیویورکی را یکی از موفق‌ترین‌های اسکورسیزی قلمداد نمود. نوجه کنید که منظور من بازیگری نیست بلکه خود کاراکترها در فیلمنامه است. تقریباً می‌توان در همه کاراکترهای حاضر در فیلم یک گیرایی و خاص بودن یافت که باعث می‌شود در ذهن باقی بمانند انگار که با یک رمان کلاسیک قرن ۱۹ طرف هستیم. موردی که در زمانه امروز متاسفانه کمتر به آن پرداخته می‌شود و برای من از این منظر جای خوشحالی است که دار و دسته‌های نیویورکی را با جمعی از شخصیت‌های جالبش از پادشاه فایو پوینت بیل قصاب بگیر تا آقای تویید و جک خوشحال و مونک و غیره که هر یک قابلیت بررسی جداگانه و تعمیق دارند تماشا کردم.

نویسنده : امیرحسین رمضانی