نقد و بررسی فیلم آدم درست را راه بده (Let the Right One In) 2008 از سینمارنا

امتیاز : 1.5 از 4

 فیلم سوئدی آدم درست را راه بده ساخته توماس آلفردسون محصول ۲۰۰۸ یک عاشقانه خون آشامی نامتعارف است. باید گفت که محصول نهایی آلفردسون با آن آرامش بصری و روایی که برای خود اتخاذ نموده، هنری‌تر از آن است که مشابه ساخته‌های مرسوم خون آشامی دیگر باشد و در واقع می‌توان با قطعیت گفت که با فیلم ترسناک مواجه نیستیم. همه چیز فیلم من را یاد همان تولیدات فراوان اسکاندیناویایی با درون مایه‌های تنهایی و سرمای روابط انسانی در جوامع شمال اروپا می‌اندازد. فقط با این تفاوت که یک بچه خون آشام نیز در قصه حضور دارد. دختر بچه‌ای که غیر از نیاز او به خون برای زنده ماندن، باقی مشکلاتش همان مسائلی است که یک بچه در آن سن می‌تواند دچارش شود.

به نظر کارگردان آگاهانه سعی کرده بر جنبه‌های دراماتیک و انسانی داستان آدم درست را راه بده تاکید کند و بسیار کمتر به ارائه تصاویر ترسناک از لحظات فانتزی که در رمان مورد اقتباس فیلم وجود دارد بپردازد. داستان فیلم در مورد پسر بچه‌ای ۱۲ ساله به نام اسکار است که در مدرسه مورد قلدری همکلاسی‌هایش قرار می‌گیرد و ضعیف‌تر از آن است که در برابر آنها ایستادگی نماید ولی در ادامه آشنایی او با الی دختری مرموز که به تازگی به همسایگی آنها نقل مکان کرده باعث می‌شود که به مرور جسارت لازم را برای رشد کردن و تغییر دادن در خود پیدا کند. دختری که خود نیز مثل اسکار خیلی اهل معاشرت و گرم گرفتن با دیگران نیست. البته که دلیل واضح آن خون آشام بودن اوست.

آنچه باعث می‌شود تا این دو نفر بتوانند با تمام تفاوت‌هایی که دارند جذب یکدیگر شوند همان جدا افتادگی و اضطراب ناشی از عدم پذیرش توسط دیگران است. در واقع هم الی خون آشام و هم اسکار انسان هر دو از یک اضطراب عمده رنج می‌برند، اینکه دیگران در موردشان چه فکر می‌کنند و در مواجهه با دیگران باید چه واکنشی نشان داد.

مشکلی که در این فیلم به وجود آمده این است که تصمیم بر این گرفته شده تا بسیاری از ابعاد مختلف رمان از فیلم کنار گذاشته شود و تمرکز بیشتر بر روابط عاطفی اسکار و الی باشد. این مقوله به خودی خود معضل نیست. مشکل آنجایی است که این اتفاق به صورت کامل و دست رخ نداده و ما در فیلم سکانس‌هایی می‌بینیم که برای درکشان (حداقل درک بهتر) باید رمان را خوانده باشید. اینکه کارگردان تصمیم گرفته تا برداشت خودش را داشته باشد بیشتر موجب گیج شدن است تا خدمت به درک عمیق‌تر از فیلم. مثلاً هویت جنسی الی مسئله‌ای است که در رمان گویا به آن بیشتر پرداخته شده و در واقع او پسر بچه‌ای بوده که اخته گشته ولی ما از این قضیه اطلاعی نداریم بنابراین وقتی الی به اسکار می‌گوید من دختر نیستم و یا در سکانسی دیگر در همین راستا در ناحیه تناسلی الی جای زخم نمایش داده می‌شود، نتیجه برای مخاطب ابهام و گیجی است. در حالی که رمان با چنین رویکردی استعاری در یک داستان ترسناک قصد دارد تا وارد وادی کودک آزاری شود و گویی که دنیای ترسناک این کودکان بازتابی از تجربیات خشن آنها از محیطشان بوده.

علاوه بر این موارد، فقدان پرداخت مناسب در شخصیت‌های فرعی نیز محسوس است البته که با چندان اثر پرشخصیتی هم طرف نیستیم ولی دو شخصیت هستند که به نظر نیاز بود کمی توضیح بیشتر در مورد آنها داده می‌شد. یکی کاراکتر هاکان، پیرمردی که با الی زندگی می‌کرد و برایش با آدم کشی خون تهیه می‌نمود و دیگری پدر اسکار که باز در این جا نیز این همه ناخنک زدن‌ها به چیزهایی که معلوم است پشتش مسائلی نهفته را شاهدیم که باعث می‌شود تا از هدف اصلی قصه فیلم که همان اسکار و الی هست دور شویم.

شخصیت‌های ویرجینیا و همسرش به طرز حیرت انگیزی از بعد روایی بی‌اهمیت هستند و اعتراف می می کنم از صحنه خودکشی ویرجینیا در بیمارستان پس از تبدیل شدن او به خون آشام حسابی به خنده افتادم  از بس که اجرای این سکانس در سطحی پایین صورت گرفت.

در مجموع فیلم آدم درست را راه بده ضعف در شخصیت پردازی و ضعف در بازیگری به خصوص در نقش‌های فرعی دارد اما همه این‌ها به اندازه اقتباس نامناسبی که از داستان صورت گرفته ضربه زننده نبوده مسئله‌ای که در نهایت باعث شده تا اثر به اندازه کافی از رمان مستقل  نباشد و نتواند قصه خود را فارغ از رمان روایت کند.

*یک نکته خارج از مبحث نیز باید ذکر کنم و آن اینکه من فیلم را به دوبله انگلیسی دیدم در حالی که زبان سوئدی آن موجود نبود و متاسفانه کیفیت دوبله آن نبز بسیار فاجعه‌وار بود و توصیه جدی می‌کنم که احیاناً اگر زبان اصلی آن را پیدا نکردید قید دیدن فیلم را بزنید که حقیقتاً نمی‌ارزد.

نویسنده : امیرحسین رمضانی